Żołnierze wyklęci – antykomunistyczny ruch partyzancki, stawiający opór sowietyzacji Polski i podporządkowania jej ZSRR, toczący walkę ze służbami bezpieczeństwa.
Ostatni członek ruchu oporu – Józef Franczak ps. „Lalek” z oddziału kpt. Zdzisława Brońskiego „Uskoka” – zginął w obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemnaście lat po wojnie – 21 października 1963 roku. W praktyce jednak większość organizacji zbrojnych upadła na skutek amnestii z 1947 roku po której podziemie liczyło nie więcej niż dwa tysiące osób. Odrębnie od polskich ugrupowań partyzanckich działały hitlerowskie oddziały Werwolf i Ukraińska Powstańcza Armia zwalczane zarówno przez polskie i radzieckie służby bezpieczeństwa jak i podziemie antykomunistyczne.
INFORMACJE o 1 MARCA w 2015 roku: https://prawicowyinternet.pl/1-marca-narodowy-dzien-pamieci-zolnierzy-wykletych/
Uczestnicy ruchu partyzanckiego określani są jako „żołnierze wyklęci”, „żołnierze drugiej konspiracji” czy jako „żołnierze niezłomni”. W czasach PRL ogół jednostek antykomunistycznych określany był jako reakcyjne podziemie. Określenie „żołnierze wyklęci” powstało w 1993 – użyto go pierwszy raz w tytule wystawy Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r., organizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim. Termin „żołnierze wyklęci” upowszechnił Jerzy Ślaski, publikując książkę o takim tytule.
W walkach podziemia z władzą zginęło około 15 tys. ludzi, w tym około 7 tys. członków podziemia.
Piosenki o żołnierzach wyklętych:
YouTube responded with an error: The playlist identified with the request's <code>playlistId</code> parameter cannot be found.
Najbardziej znanym utworem dotyczącym Żołnierzy Wyklętych jest wiersz „Wilki” Zbigniewa Herberta, wykonywany przez wielu twórców:
„Wilki
Ponieważ żyli prawem wilka
Historia o nich głucho milczy
Pozostał po nich w białym śniegu
Żółtawy mocz i ślad ich wilczy.
Przegrali bój we własnym domu
Kędy zawiewał sypki śnieg
Nie było komu z łap wyjmować cierni
I gładzić ich zmierzwioną sierść.
Nie opłakała ich Elektra
Nie pogrzebała Antygona
I będą tak przez całą wieczność
We własnym domu wiecznie konać
Ponieważ żyli prawem wilka
Historia o nich głucho milczy
Pozostał po nich w kopnym śniegu
Ich gniew, ich rozpacz i ślad ich wilczy.
-Zbigniew Herbert”
Jedno z wykonań – Molik, Piętak, Własnowolski:
Sam Herbert o żołnierzach wyklętych mówił: „Czułem i do dziś czuję szacunek do tych, którzy pozostali do końca wierni przysiędze, w lasach, bez nadziei. […] Jeżeli jednak ktoś rzeczywiście walczył o tę niepodległość – to była Armia Krajowa przez długich pięć lat, której wysiłek określono wraz z Powstaniem Warszawskim – jako daremny i politycznie niesłuszny. A także polskie oddziały walczące w lasach już po „wyzwoleniu”. A jeszcze ci, co ginęli w lochach i kazamatach bezpieki”.
W Polsce – 1 marca w całym kraju obchodzimy Narodowy Dzień Żółnierzy Wyklętych:
Przejdź na stronę IPNu: http://www.wykleci.ipn.gov.pl/