W styczniu 1945 r. w niemieckim więzieniu policyjnym na łódzkim Radogoszczu przetrzymywanych było ok. 1,5 tys. Polaków. W związku ze zbliżaniem się frontu wschodniego dowódca SS i Policji w Kraju Warty i Generalnym Gubernatorstwie Wilhelm Koppe (który po wojnie zmienił nazwisko i został szefem fabryki czekolady w RFN) wydał decyzję, aby wymordować polskich więźniów. W efekcie powyższego w nocy z 17 na 18 stycznia 1945 r. Niemcy przystąpili do masakry Polaków. Budynek więzienia podpalono, a następnie wysadzono. Przeżyło zaledwie 30 osób.
W listopadzie 1939 roku, niedługo po tym jak Niemcy przejęli kontrolę nad Łodzią, na terenie fabryki włókienniczej Michała Glazera na Radogoszczu utworzono tzw. obóz przejściowy. Jego powstanie związane było z masowymi aresztowaniami, jakich Niemcy dokonali w Łodzi i okręgu łódzkim jesienią 1939 roku w ramach tzw. Intelligenzaktion (aresztowania i eksterminacja objęły głównie inteligencję oraz znanych działaczy społeczno-politycznych i gospodarczych).
Zobacz również: Zbrodnia w Nalibokach – 8 maja 1943 sowieccy partyzanci narodowości żydowskiej wymordowali ponad 130 Polaków! Zbrodnia nierozliczona
Z dniem 1 lipca 1940 r. obóz przejściowy został przez Niemców przekształcony w “Rozszerzone Więzienie Policyjne, Radogoszcz”. Więźniów wysyłano stamtąd do innych więzień (Sieradz, Łęczyca lub Wieluń), obozów pracy karnej (najczęściej Ostrów Wielkopolski) lub obozów koncentracyjnych (Mauthausen-Gusen, Auschwitz, Dachau).
W związku ze zbliżaniem się frontu wschodniego Wilhelm Koppe – Wyższy Dowódca SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie – podjął następującą decyzję: więzienia takie jak na Radogoszczu mają być albo ewakuowane na zachód, albo wszyscy więźniowie mają być wymordowani. Komendant łódzkiego więzienia, porucznik policji Walter Pelzhausen, wybrał opcję eksterminacji. Początkowo więźniowie byli mordowani bagnetami i strzałami z pistoletów. Po kilkudziesięciu minutach rzezi część więźniów podjęła się czynnego oporu i rzuciła się na Niemców z cegłami i kawałkami desek. Zaskoczeni Niemcy wybiegli z budynku więzienia. Wówczas to została podjęta decyzja o podpaleniu więzienia. Budynek bardzo szybko cały stanął w ogniu. Na więźniów próbujących wydostać się z niego czekały kule oprawców. Spośród blisko 1500 więźniów ocalało około 30 osób.
– “Przybyliśmy na miejsce, gdy ciała zamordowanych nie przestały jeszcze dymić. Ogień już ustał, a czerwona cegła ruin straszyła z daleka. Setki zwłok ludzkich zalegały teren. Twarze ofiar zbrodni wykrzywione były okropnym bólem i zamarłym krzykiem grozy, a tych oczu nie zapomni nikt, kto patrzył wtedy na to piekło na ziemi” – wspominał Arkadiusz Sitek w książce “Radogoszcz więzienie policyjne w latach 1939-1945”.
DALSZA CZĘŚĆ ARTYKUŁU – KLIKNIJ
