Jacek Kaczmarski (ur. 22 marca 1957 w Warszawie, zm. 10 kwietnia 2004 w Gdańsku) – polski poeta, prozaik, kompozytor, piosenkarz, twórca tekstów piosenek. Znany głównie dzięki piosenkom o tematyce historycznej (Rejtan, czyli raport ambasadora; Sen Katarzyny II, Lekcja historii klasycznej) i społeczno-politycznej (Mury, Nasza klasa, Obława).
Postać powszechnie kojarzona z etosem pierwszej Solidarności oraz stanem wojennym – okresem, kiedy jego liryka, rozpowszechniana w nieoficjalnych wydawnictwach, identyfikowana była jako głos antykomunistycznej opozycji.
W opinii społecznej utrwalił się wizerunek Kaczmarskiego jako barda z gitarą, śpiewającego protest songi, choć jego twórczość wykraczała daleko poza ten stereotyp, a sam Kaczmarski nie przepadał za tym określeniem.
Nie mam blizn po kajdankach, napletek posiadam,
Na świat przyszedłem w czepku, nie pod ułańskim czakiem;
Po dekadzie wygnania – polskim jeszcze władam,
Proszę więc o dokument, że jestem Polakiem.
Piosenki Jacka Kaczmarskiego
(Aby odtworzyć wybrany klip wystarczy kliknąć w miniaturkę piosenki pod odtwarzaczem).
YouTube responded with an error: The playlist identified with the request's <code>playlistId</code> parameter cannot be found.
Jacek Kaczmarski stanowi bardzo ważną postać w polskiej historii powojennej. Był on muzykiem, poetą, dziennikarzem, pisarzem oraz piosenkarzem. W swojej twórczości bacznie obserwował zmieniającą się polską rzeczywistość. Dla wielu ludzi jego poezja miała ogromne znaczenie przede wszystkim wpływała na świadomość starszego pokolenia jak i odkrywała białe plamy historii przed młodym pokoleniem. Kaczmarski był symbolem patriotyzmu i nieustannej walki, a jego twórczość uczyła nas patriotyzmu i historii. Urodził się 22 marca 1957 roku w Warszawie. Syn malarki Anny Trojanowskiej- Kaczmarskiej i prezesa Zarządu Głównego Związku Polskich Artystów Plastyków malarza Janusza Kaczmarskiego. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim polonistykę, którą ukończył w 1980 roku. Zadebiutował w 1976 roku na Warszawskim Jarmarku Piosenki. Jego kariera rozpoczęła się jednak w 1979 roku , gdy założył trio muzyczne z Przemysławem Gintrowskim i Zbigniewem Łapińskim. To właśnie za tamtych czasów powstały takie utwory jak: „Mury”, „Raj” czy „Muzeum”. Warto podkreślić ,że piosenka „Mury” stała się nieformalnym hymnem NSZZ Solidarność i symbolem walki z reżimem. Pomimo, że sam Kaczmarski niejednokrotnie wypowiadał się, że przypisanie „Murów” do Solidarności nie było jego intencją to dla wielu Polaków, „Mury” to właśnie symbol tamtych czasów i zdarzeń. Kaczmarski inspirował się piosenką Lluísa Llacha, L’Estaca (Pal), do której melodii napisał wiersz „Mury”.
W 1981 roku rozpoczął się dla niego dziewięcioletni okres emigracji. Po wyjeździe na trasę koncertową do Francji zastał go tam stan wojenny. Postanowił nie wracać do Polski. W Monachium rozpoczął w 1984 roku pracę w Radiu Wolna Europa, gdzie prowadził własną audycję przedstawiając swoje własne nowe i stare piosenki. W 1990 roku po powrocie do Polski ponownie zaczął koncertować wraz z Łapińskim i Gintrowskim. Na koncerty przychodziły tłumy ludzi, a ich twórczość zyskała wówczas ogromną sławę. Niestety Kaczmarski nie był w stanie poradzić sobie z pogłębiającą się chorobą alkoholową i faktem ,że jego twórczość była wciąż wykorzystywana do codziennej walki politycznej. W 1995 roku postanowił ponownie wyjechać z kraju do Australii. Jego poezja była coraz bardziej krytykowana już nie tylko przez lewicę ale i prawicę, która miała mu za złe krytykę polskiej rzeczywistości. W późniejszym czasie okazało się ,że nie może funkcjonować bez koncertów i pisania. Rozpoczął od nowa pisać książki i koncertować. Coraz częściej pojawiał się w Polsce. W 2000 roku otrzymał od prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyż Kawalerski odrodzenia Polski. Niestety w marcu 2002r. zdiagnozowano u Kaczmarskiego raka przełyku. Pomimo tego, że był wspierany finansowo przez wielu ludzi także artystów zmarł 10 kwietnia 2004 roku w szpitalu w Gdańsku. W Wielką Sobotę trzy godziny przed śmiercią został ochrzczony w wyznaniu rzymskokatolickim. Jego prochy zostały złożone w Alei Zasłużonych na warszawskich Powiązkach Wojskowych 24 kwietnia 2004 roku. Pośmiertnie został oznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Jacek Kaczmarski był przede wszystkim bacznym obserwatorem i krytykiem polskiej rzeczywistości. Jego piosenki obnażały polskie wady i stereotypy. Jego twórczość możemy podzielić na cztery okresy. Przełom lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych to początek jego twórczości. Tworzył przede wszystkim historyjki, które przekazywały głębsze treści np. „Ballada o Poczekalni”, „Manewry”, „Starzy Ludzie w Autobusie”. Był Ogromnym miłośnikiem Włodzimierza Wysockiego, którego twórczość była dla niego wzorem. Specjalnie dla niego napisał „Epitafium”. Kaczmarski nie pisał tylko o sytuacjach politycznych ale skupiał się również na człowieku. Typowym przykładem tego jest „Raj” inspirowany Pismem Świętym np. „Walka Jakuba z Aniołem” „Powrót” czy „Hiob”. Na drugi okres jego twórczości przypada czas emigracji. Jego utwory były wyrazem buntu przeciwko stanowi wojennemu w Polsce. Następnie podczas pracy w Radiu Wolna Europa tworzył utwory na zamówienie w celu skomentowania wydarzeń w kraju np. „Rycerze Okrągłego Stołu”, „Głupi Jasio”. Trzeci okres jego twórczości to czas poemigracyjny Rozpoczął się w 1990 roku od trasy koncertowej z Łapińskim. Owocem tego była płyta Live. W tym czasie powstał program „Wojna Postu z Karnawałem” jeden z najlepszych w tym okresie. Od 1994 roku media powoli przestały interesować się Kaczmarskim wręcz odwróciły się od niego. Ostatni okres jego twórczości przypada na lata 1995-2004 kiedy to Kaczmarski ponownie emigruje do Australii. Tam powstają programy „Między Nami” i „Dwie Skały”. Po powrocie wydaje jeszcze program składający się raczej ze starych utworów. Pod koniec życia, gdy nie mógł już śpiewać wciąż pisał wiersze. Wydano je po jego śmierci w tomiku Tunel.
Dla wielu ludzi jeszcze za czasów komuny twórczość Kaczmarskiego była podstawową muzyką, której słuchali. Społeczeństwo słuchało i nagrywało jego piosenki z Radia Wolna Europa. Jego poezja kształtowała ich sposób postrzegania świata, kreowała poglądy polityczne, a przede wszystkim uświadamiała.
