Posiedzenie nr 8 w dniu 13-01-2016 (1. dzień obrad)
2. i 3. punkt porządku dziennego:
2. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy Prawo o prokuraturze (druki nr 162 i 162-A).
3. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o prokuraturze (druk nr 163).
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Bogdan Święczkowski:
Serdecznie państwa witam, cieszę się, że mogę wystąpić przed państwem i wyjaśnić szereg wątpliwości, które państwo zgłosiliście w dniu dzisiejszym. Niestety, żałuję, że wielu z posłów, którzy zadali pytania, opuściło salę sejmową i nie będą mogli usłyszeć odpowiedzi na te pytania.
Szanowni państwo, ignorantia iuris nocet – nieznajomość prawa szkodzi. Z większości pytań i oświadczeń wygłoszonych tutaj przez posłów z lewej strony sali sejmowej niestety jawi się ta nieznajomość podstawowych reguł, które zostały wskazane w tej nowej ustawie o prokuraturze i przepisach wprowadzających ustawę o prokuraturze.
Przede wszystkim, szanowni państwo, ta nowa prokuratura stworzona przez państwa w 2009 r. spełnia model nowoczesnej prokuratury – prokuratury Rosji Putinowskiej, gdzie istnieje niezależna prokuratura. Jak ona pracuje i jak wygląda ta niezależność prokuratury w państwie rosyjskim, wszyscy wiemy.
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki)
Zatem można powiedzieć, że zastosowaliście państwo właśnie te same sprawdzone metody sprawowania funkcji prokuratora generalnego jak w Rosji i jak w PRL-u, bo pamiętajmy, że przez prawie cały okres PRL-u Prokuratura Generalna była oddzielona od władzy wykonawczej, a jak działała, wszyscy państwo dobrze wiecie.
Pojawiły się tutaj pytania i oświadczenia o tym, że rola prokuratury i prokuratura ulegają degradacji, albowiem w ustawie z 2009 r. zapisano sobie, że prokuratura jest organem ochrony prawnej. Tak naprawdę to sformułowanie nic nie znaczy, szanowni państwo, dlatego że w konstytucji jest mowa o organach ochrony prawa, a nie ochrony prawnej. Zapisano tak w ustawie, bo nie wiedziano, co napisać o tej prokuraturze. Stworzono Prokuraturę Generalną, prokuratora generalnego jako centralny organ władzy publicznej. Zrównano pozycję prokuratora generalnego z pozycją szefa służby specjalnej, z pozycją szefa IPN-u, prezesa jakiejś agencji, rynku rolnego czy jakiejkolwiek innej instytucji publicznej. My w projekcie poselskim wracamy do najwyższej pozycji prokuratora generalnego w hierarchii polskiej władzy publicznej. Otóż prokurator generalny poprzez unię personalną z ministrem sprawiedliwości staje się naczelnym organem władzy, nie centralnym, tylko naczelnym. A więc przede wszystkim musimy pamiętać o tym, że przywracamy właściwą rolę i pozycję prokuratury i prokuratora generalnego w systemie władzy w Polsce.
Szanowni państwo, podnosiliście państwo szereg uwag co do rozwiązań szczegółowych wskazanych w tym projekcie ustawy Prawo o prokuraturze – to też jest bardzo istotne, że mówimy o Prawie o prokuraturze, a nie o ustawie o prokuraturze – podnosiliście bardzo wiele uwag, z których wynikałoby, że w dużej części korzystaliście z pomocy doradców, którzy nie do końca rozumieją istotę zaproponowanych zmian. Na przykład podnosiliście państwo wielokrotnie, że art. 12 umożliwia przekazywanie informacji innym osobom w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa. Podnosiliście państwo, że to jest przepis, który będzie umożliwiał przekazywanie informacji osobom nieuprawnionym.
Szanowni państwo, jak obecnie wygląda sytuacja? Otóż powiedzmy, że prokurator generalny czy prokurator krajowy, czy jakiś inny prokurator powziął informację w toku przesłuchania, że za godzinę czy za pół godziny, czy za 5 godzin dojdzie do zamachu terrorystycznego w centrum handlowym jakiejś znanej firmy. W jaki sposób, szanowni państwo, według dzisiejszej ustawy przekażecie informację prezesowi tej firmy, żeby dokonał ewakuacji osób, żeby nie doszło do tragedii, do śmierci wielu osób? W chwili obecnej prokurator generalny nie ma nawet prawa przekazania takiej informacji prezydentowi Rzeczypospolitej czy prezesowi Rady Ministrów. I ten przepis jest właśnie po to wprowadzony, szanowni państwo, żeby takie informacje w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa można było przekazywać.
Inny przykład, szanowni państwo. Mamy w śledztwie informację, powzięliśmy w śledztwie informację, że dojdzie do zamachu terrorystycznego na samolot jakichś amerykańskich linii lotniczych. W jaki sposób w chwili obecnej, szanowni państwo, prokurator generalny może przekazać taką informację oficerowi łącznikowemu FBI, który funkcjonuje tutaj, w Warszawie, przy ambasadzie? W żaden sposób, bo nie ma takiej możliwości prawnej. Jeżeli to zrobi, to zrobi to z naruszeniem ustawy o prokuraturze. I po to ten zapis jest wprowadzony, szanowni państwo, żeby w sytuacjach wyjątkowych te informacje mogły być przekazane, aby nie doszło do jakiejś tragedii.
Kolejne, szanowni państwo, wasze uwagi dotyczyły kwestii współpracy z mediami, że zbyt szeroko w tym zakresie są unormowane uprawnienia prokuratorów. Otóż, szanowni państwo, po pierwsze, w moim przekonaniu jedną z głównych zasad demokracji jest zasada wolności dostępu do informacji. I my tę zasadę staramy się wcielić w życie. Staramy się doprowadzić do takiej sytuacji, aby społeczeństwo w jak najszerszym stopniu mogło być informowane o działaniach prokuratury czy ustaleniach najpoważniejszych postępowań przygotowawczych. Jednocześnie, szanowni państwo, zapominacie, że ta ustawa w żaden sposób nie uchybia normie art. 156 § 5 Kodeksu postępowania karnego, który bardzo jasno wskazuje, że do ujawnienia pewnych informacji może dojść tylko w takim wypadku, jeżeli nie zachodzi potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub ważnego interesu państwa. Te przepisy w dalszym ciągu obowiązują i ta ustawa tych przepisów w żaden sposób nie uchyla. Zatem całkowicie nie rozumiem, z jakiego powodu państwo uważacie, że może dojść do jakichś nadużyć w zakresie przekazywania informacji dla obywateli naszego państwa, dla państwa posłów, dla państwa senatorów. Tak jak tutaj pan minister wskazał, będziecie mogli państwo pytać nas, interpelować i będziemy obowiązani udzielić odpowiedzi, reagować na te wszystkie zagrożenia czy naruszenia prawa, o których państwo nas powiadomicie. W jaki sposób to ma tworzyć elementy jednowładztwa prokuratora generalnego?
Teraz kolejna sprawa. Tutaj państwo cały czas opowiadacie, powtarzając za mediami mainstreamowymi, różnego rodzaju informacje mówiące o tym, że będzie jakiś nadprokurator, prokurator generalny będzie posiadał niesamowitą władzę. Szanowni państwo, ja nie wiem, jakie projekty ustaw państwo czytali, natomiast z tych projektów ustaw wcale nie wynika, żeby prokurator generalny uzyskiwał jakąś nadzwyczajną władzę, dlatego że proszę pamiętać, iż w tych projektach bardzo mocno jest umocowany prokurator krajowy jako pierwszy zastępca prokuratora generalnego i w bardzo wielu przypadkach decyzje prokuratora generalnego albo będą musiały uwzględniać wniosek prokuratora generalnego, albo będą musiały być podejmowane w uzgodnieniu z prokuratorem krajowym.
Niestety w opinii prokuratora generalnego, która została przekazana do Sejmu, pojawił się passus, że nie wiadomo, co się stanie, jeżeli minister sprawiedliwości – prokurator generalny zostałby odwołany ze stanowiska, że byłby okres interregnum albo ewentualnie byłby tym ministrem sprawiedliwości – prokuratorem generalnym prezes Rady Ministrów. Niestety ktoś nie doczytał projektu ustawy. Z projektu ustawy bardzo jasno wynika, że w takim wypadku obowiązki prokuratora generalnego pełni prokurator krajowy, czyli prokurator z krwi i kości, niebędący politykiem.
Pamiętajcie, szanowni państwo, że pozycja prokuratora krajowego, a i zastępców prokuratora generalnego, innych zastępców, także do spraw PZ i do spraw wojskowych, jest bardzo mocna, de facto mocniejsza od pozycji prokuratora generalnego, dlatego że odwołać ich można tylko za zgodą prezydenta Rzeczypospolitej. A zatem całkowicie nie rozumiem tych dla mnie absurdalnych tez mówiących o tym, że minister sprawiedliwości bez względu na to, kim będzie, uzyska jakąś nieograniczoną władzę czy pozycję w ramach struktur państwa.
Szanowni Państwo! Jeżeli chodzi o art. 7, o którym państwo mówicie, wydawanie poleceń co do treści czynności prawnych, to jako prokurator z kilkunastoletnim doświadczeniem, niestety od kilku lat – do tego dojdę – w stanie spoczynku, mogę powiedzieć tak, że albo jest się prokuratorem niezależnym, albo jest się prokuratorem zależnym. To zależy od człowieka. Albo ma się kręgosłup, albo nie ma się kręgosłupa. Przez 15 lat służby w prokuraturze nikt nigdy w życiu nie wydał mi polecenia służbowego, nikt nigdy w życiu, szanowni państwo, nie próbował na mnie naciskać, żebym dokonał jakiejś zmiany w swojej decyzji procesowej. A zatem ta niezależność prokuratora zależy od samej osobowości tegoż prokuratora, a nie od zapisów prawa.
Natomiast my wprowadzamy transparentność, szanowni państwo, jeżeli chodzi o te polecenia. Pokazujemy bardzo jasno, że te polecenia muszą być wydane na piśmie, muszą znaleźć się w aktach podręcznych sprawy, jest wskazany tryb odwoławczy od takiej decyzji prokuratora przełożonego. A zatem w porównaniu z sytuacją, którą mamy obecnie, kiedy są podejmowane decyzje, tak jak np. w Prokuraturze Okręgowej w Katowicach, kiedy to została wydana decyzja o uchyleniu postanowienia o przedstawieniu zarzutów jednemu z wiceministrów z państwa rządu, z rządu Platformy Obywatelskiej… Jakoś wtedy nikt z państwa, przynajmniej nie słyszałem, w mediach nie protestował przeciwko działaniom prokuratury w tym zakresie i takim decyzjom niezależnego prokuratora okręgowego.
A zatem, szanowni państwo, art. 7, art. 8, polecenia co do treści czynności prawnych, oczywiście są zgodne z polską konstytucją, są zgodne z zapisami i przepisami Unii Europejskiej i to nie jest żaden nasz wymysł, nasz pomysł. Na przykład w prokuraturze austriackiej, w której tak naprawdę minister sprawiedliwości kieruje prokuraturą, mogą być wydawane bezpośrednie polecenia prokuratorom, także co do treści czynności. Zachęcam do lektury porównawczej struktur i zasad kierowania prokuraturą w państwach Unii Europejskiej. Naprawdę, szanowni państwo, czerpaliśmy w latach 2005-2007 z tego garściami. Jak sądzę, państwo posłowie wnioskodawcy także korzystali z tych informacji dotyczących funkcjonowania prokuratury, np. antymafijnej we Włoszech, prokuratury antynarkotykowej w Hiszpanii. To nie jest coś nowego, tylko korzystaliśmy i posłowie korzystają, tworząc ustawę z XXI w., dostosowaną do zagrożeń, szanowni państwo, związanych z obecnie funkcjonującą przestępczością.
Szanowni Państwo! Pojawiły się kwestie mówiące o czystkach, o weryfikacji prokuratorów, przenoszeniu, zwalnianiu. Szanowni państwo, o weryfikacji prokuratorów to była mowa w latach 2009-2010. Otóż wtedy w komisji sejmowej jedna z pań prokurator, która przygotowywała tę waszą ustawę z 2009 r., Platformy Obywatelskiej, albo brała udział w pracach nad nią, powiedziała, że te zmiany w ustawie o prokuraturze z 1985 r. mają charakter weryfikacyjny. Wtedy kilkudziesięciu młodych prokuratorów zdegradowano lub wysłano w stan spoczynku. My nie chcemy, szanowni państwo, ani prokurator generalny, ani, jak sądzę, posłowie wnioskodawcy nie chcą przeprowadzać żadnej czystki czy weryfikacji. Chcą po prostu doprowadzić do tego, żeby w Prokuraturze Krajowej i w nowo powołanych prokuraturach regionalnych pracowali fachowcy, ludzie, którzy, powiem, powąchali prochu, którzy prowadzili w przeszłości postępowania przygotowawcze, prowadzili śledztwa, oskarżali bandytów i członków mafii, a nie przez kilkadziesiąt lat siedzieli na stołkach i nadzorowali jakieś postępowania.
W opinii stowarzyszenia prokuratorów ˝Ad Vocem˝, bardzo pozytywnie odnoszącego się do tych zmian, jeżeli chodzi o strukturę, usytuowanie prokuratury, jest wskazany anegdotyczny przypadek, jak to pewnej pani prokurator w jednej z prokuratur wyższego rzędu po kilkudziesięciu latach kupiono togę, bo okazało się, że po kilkudziesięciu latach pierwszy raz znowu pójdzie do sądu, szanowni państwo. I to jest ten problem. W polskiej prokuraturze są prokuratorzy, którzy od kilkudziesięciu lat nie byli na sali sądowej, którzy od kilkudziesięciu lat nie prowadzili postępowań przygotowawczych. Pamiętam swoją rozmowę z jednym z prokuratorów starszej daty, powiedziałbym, który opowiadał mi o swoich sprawach. Ja także z nim rozmawiałem o sprawach przestępczości zorganizowanej i on mi mówi, że też prowadził sprawę dotyczącą przestępczości zorganizowanej. Ja mówię: Jaką? A on mówi, że w latach 70. oskarżył trzech ludzi o kradzież wędlin ze sklepu. Ten prokurator był prokuratorem, który nadzorował z ramienia Prokuratury Generalnej prokuratorów w terenie, prokuratorów zwalczających przestępczość zorganizowaną czy przestępczość korupcyjną.
Szanowni państwo, nie likwidujemy żadnych jednostek na dzień dzisiejszy, tylko przekształcamy te jednostki. Jeżeli chodzi o prokuratury apelacyjne, zostaną przekształcone w prokuratury regionalne nie tylko z powodu zmiany nazwy. Chodzi o to, żeby na poziomie Prokuratury Generalnej stworzyć centra zwalczania przestępczości finansowo-gospodarczej oraz podatkowej. W chwili obecnej, szanowni państwo, tak jak tu pani sędzia wskazała, zarządzeniem prokuratora generalnego… Bo podstaw ustawowych do tego nie ma, nie ma tego w ustawie o prokuraturze. Proszę zwrócić uwagę, pani poseł, że takiego sformułowania nie ma, prokuratury apelacyjne nie zajmowały się sprawami gospodarczymi. Zarządzeniem prokuratora generalnego stworzono takie wydziały. Natomiast w ustawie jasno wskazujemy, że w prokuraturach regionalnych muszą być co najmniej dwa wydziały: zajmujący się przestępczością gospodarczą – dwa wydziały, pani sędzio – a drugi przestępczością finansowo-skarbową.
Jeżeli ktoś nie rozumie tego rozróżnienia, no to przykro mi bardzo. Natomiast wydziały do spraw przestępczości zorganizowanej i korupcji będą wydziałami zamiejscowymi departamentu Prokuratury Krajowej i będą zajmować się w szczególności przestępczością międzynarodową. Jeżeli chodzi natomiast o prokuratury regionalne, powinny się zajmować przestępczością gospodarczą, w szczególności tzw. karuzelami podatkowymi, które w tej chwili doprowadziły do olbrzymich strat w zakresie podatku VAT, podatku akcyzowego. Przypominam, szanowni państwo, że przez kolejnych 9 lat, 8 lat nie potrafiliście państwo załatwić sprawy mafii paliwowej, mafii węglowej na Śląsku. To po prostu rozrosło się do niewyobrażalnych rozmiarów, w tej chwili to jest ośmiornica, która oplata, oplotła to państwo.
Szanowni państwo, nie ma zatem mowy o żadnych czystkach. Będzie merytoryczny dobór prokuratorów, jednocześnie prokuratorzy, którzy przez wiele lat pełnili funkcje kierownicze, będą mogli sprawdzić się w prowadzeniu postępowań przygotowawczych w jednostkach niższego rzędu, zachowując swoje wynagrodzenia, szanowni państwo. Nie odbieramy im żadnych wynagrodzeń, zachowując tytuły honorowe, powiedzmy sobie. Były prokurator Prokuratury Generalnej, były prokurator prokuratury apelacyjnej. Jeżeli będzie chciał, to taką pieczątkę będzie nawet mógł sobie pan prokurator wyrobić. Ale będzie mógł się sprawdzić na pierwszej linii, być może okaże się, że jest naprawdę wielkiej klasy fachowcem i w trybie nagrodowym, który wprowadzamy, bardzo szybko wróci na poprzednio zajmowane stanowisko.
Szanowni państwo, kolejne absurdalne tezy, które się tutaj pojawiły, dotyczyły już znanego w mediach art. 57 ust. 1-4, mówiącego o tym, że prokurator generalny lub inni prokuratorzy sprawują kontrolę nad czynnościami operacyjnymi, operacyjno-rozpoznawczymi poprzez wgląd w materiały kontroli operacyjnej, zakupu kontrolowanego, przesyłki nadzorowanej itd. (Oklaski) I państwo mówicie, że to jest sprzeczne z zasadami państwa prawa? Przecież w chwili obecnej te uprawnienia prokurator generalny ma, tak jest w waszej ustawie. Tylko to nie jest wskazane bezpośrednio w przepisach ustawy, tylko w rozporządzeniu, szanowni państwo, w rozporządzeniu jest nadzór prokuratora generalnego, prokuratorów nad czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi służb. A my, szanowni państwo – jeszcze chcę państwa o tym poinformować, specjalnie to sobie zaznaczyłem – w rozporządzeniu, w którym będzie sprecyzowana ta kontrola prokuratorów nad czynnościami operacyjnymi, zawieramy na końcu taki passus, że to rozporządzenie musi uwzględniać konieczność poszanowania podstawowych praw i wolności obywatelskich. A wiecie, że w waszym rozporządzeniu nie ma takiego stwierdzenia? To my pierwszy raz mówimy o tym, że mają być zachowane podstawowe prawa i wolności obywatelskie, nie państwo z Platformy Obywatelskiej. Zatem naprawdę proszę ważyć słowa, jeżeli mówicie na temat zagrożenia demokracji.
Jeżeli chodzi o kolejny paragraf, o którym państwo mówicie, że prokurator generalny będzie mógł polecać, rozkazywać, wszczynać jakieś czynności operacyjno-rozpoznawcze, jeżeli mają bezpośredni związek ze śledztwem, to jest kolejne, szanowni państwo, przekłamanie i niezrozumienie przepisu. Otóż ten przepis umożliwia prokuratorowi generalnemu wnioskowanie o wszczęcie takich czynności operacyjno-rozpoznawczych dotyczących śledztwa. W chwili obecnej to ma miejsce, szanowni państwo, bardzo często, tylko dzieje się to pozaustawowo. Jeżeli prokurator np. zwalczający przestępczość zorganizowaną prowadzi śledztwo i musi zatrzymać kilkudziesięciu bandytów, morderców, to najpierw musi poprosić funkcjonariuszy Policji czy służb specjalnych, żeby przeprowadzili czynności operacyjno-rozpoznawcze polegające na rozpoznaniu, gdzie te osoby mieszkają, jak są zabezpieczone pomieszczenia, musi być uruchomiona obserwacja, muszą być uruchomione podsłuchy. Żeby nie doszło do takiej sytuacji, jak było w Magdalence, gdzie nie doszło do tego prawidłowego rozpoznania i zginęli policjanci, którzy mieli zatrzymać bandytów. To chcecie państwo pozbawić prokuratora generalnego możliwości takiej reakcji? To jest dla mnie coś niezrozumiałego, szanowni państwo.
Kolejna rzecz. Likwidacja prokuratury wojskowej. Tutaj, szanowni państwo, pozwolę sobie przytoczyć pewne dane statystyczne, bo tutaj niektórzy z państwa próbowali bronić prokuratury wojskowej. Zatem szanowni państwo, jak myślicie, ile aktów oskarżenia kieruje prokurator wojskowy? Ile przypada aktów oskarżenia w miesiącu na jednego prokuratora wojskowego: 10, 5, 1?
(Głos z sali: Zero!)
Pojawia się 0,14 aktu oskarżenia w miesiącu. Ile spraw karnych w miesiącu prowadzi prokurator wojskowy, szanowni państwo? 20, 10, 5? Szanowni państwo, 0,8 sprawy w miesiącu. Jaka jest funkcjonalna, merytoryczna zasadność istnienia prokuratury wojskowej? Jest wręcz na odwrót, połączenie i włączenie prokuratury wojskowej w struktury prokuratury powszechnej umożliwi elastyczne działanie prokuratury i prokuratorów wojskowych. Przewidujemy możliwość tworzenia nowych oddziałów prokuratury wojskowej, jeżeli dojdzie do przemieszczenia jednostek wojskowych. Przewidujemy możliwość, rozwiązania prawne, żeby prokuratorzy mogli funkcjonować w ramach misji wojskowych czy w przypadku różnego rodzaju zagrożeń. Te zapisy w ustawie się znajdują.
Padło kolejne pytanie, o losy prokuratorów wojskowych. Otóż losy prokuratorów wojskowych będą takie jak innych prokuratorów w jednostkach powszechnych, więc albo trafią do prokuratury powszechnej, pozostając oficerami Wojska Polskiego, albo podejmą decyzję, że nie chcą być w dalszym ciągu prokuratorami, i mogą pozostać w armii jako oficerowie liniowi, nie wiem, dowódcy brygad, kompanii, batalionów. To będzie zależało od prokuratorów wojskowych. Na pewno nie przejdą w stan spoczynku, szanowni państwo. Także na pewno nie przejdą w stan spoczynku te osoby, które nie trafią do Prokuratury Generalnej czy do prokuratur regionalnych. Sądzę, że wielu o tym myślało, że takie mogą być zmiany, ale uważamy, że trzeba dać szansę sprawdzenia się każdemu prokuratorowi w pracy śledczej.
Szanowni Państwo! Pytań jest bardzo wiele. Jeżeli chodzi o pytanie, które pani posłanka z Kukiz’15 zadała, o zlikwidowanie okresów przejściowych co do stanu spoczynku, to już jest to przecież poprawką poselską złożoną w Wysokiej Izbie poprawione i znajduje się to w państwa rękach. Prokurator generalny, szanowni państwo, jeżeli mówimy już o kształtowaniu prokuratorów na miarę XXI w., dzięki temu, że będzie ministrem sprawiedliwości, uzyskuje bezpośredni wpływ na szkołę prokuratorów i sędziów. W tej chwili prokurator generalny nie ma żadnego wpływu na to, jak są kształceni prokuratorzy, jakie są elementy tego kształcenia, więc to jest doskonała zmiana, szanowni państwo.
Kolejna rzecz. Pani sędzia podnosiła kwestię postępowania elektronicznego. Pani sędzio, szczerze mówiąc, wiem, że sędziowie potwornie się boją – moja małżonka jest sędzią – potwornie boją się, że akta mogą się pojawić w formie elektronicznej, ale tak naprawdę, szanowni państwo, to jest XXI w. i w niedługim czasie państwo będziecie musieli z tym problemem się zmierzyć. Prokuratura jest przygotowana w dużej części do digitalizacji akt postępowań przygotowawczych i przekazywania tych akt w postaci plików elektronicznych. Po co mamy przekazywać 200, 300 tomów akt sprawy gospodarczej, skoro możemy przekazać kilka czy kilkanaście DVD z zapisami tych akt i różnego rodzaju dokumentami w postaci elektronicznej, co nie oznacza, szanowni państwo, że dowody rzeczowe też będą informatyzowane. Mówimy tylko o aktach i postępowaniu przygotowawczym.
Szanowni państwo, jeżeli chodzi o kolejne pytanie dotyczące tego, że pozbawiamy – pani sędzia też o tym mówiła – że asystenci prokuratorscy nie będą musieli mieć wykształcenia prawniczego, to tak, jak najbardziej, szanowni państwo. Wyobraźcie sobie państwo, że w tej chwili większość postępowań przygotowawczych w Polsce prowadzą ludzie niemający wykształcenia prawniczego, bo 90% funkcjonariuszy Policji, którzy prowadzą śledztwa, nie ma wykształcenia prawniczego, kilkadziesiąt procent funkcjonariuszy ABW, CBA nie ma wykształcenia prawniczego. Nawet bardzo dobrze, że tak się dzieje, bo jak prowadzą śledztwo dotyczące machinacji finansowych, podatkowych, skarbowych, to lepiej, żeby mieli wykształcenie w zakresie finansów czy w zakresie organizacji czy też zarządzania. A więc taki zapis pozwala elastycznie reagować na problemy związane z asystentami.
Jest inny problem, szanowni państwo, który prokuratorzy podnoszą, i my musimy, pan minister sprawiedliwości – prokurator generalny będzie musiał, to rozwiązać. Otóż w sądach jest ponad 3 tys. asystentów. A wiecie państwo, ile jest w prokuraturach? 300, dziesięć razy więcej, ale to jest spowodowane tym, o czym tutaj była mowa, że budżet prokuratora generalnego i prokuratury był zawsze traktowany po macoszemu. To jest prawda, że sądy porozrastały się w Polsce, zresztą bardzo słusznie, bardzo dobrze, że zostały doinwestowane, a prokuratury jak ten malutki Kopciuszek czekają na ten czas, kiedy będą mogły także pozyskać środki finansowe na modernizację i remont, i dostosowanie ich możliwości technicznych do wyzwań XXI w.
Jeżeli chodzi o tzw. deklarację z Bordeaux, to proszę czytać ze zrozumieniem. My zachowujemy standardy wskazane w tej deklaracji, zatem żadne normy prawa międzynarodowego czy nawet deklaracje, czyli pewne kwestie, które nie obowiązują, nie zostały złamane.
Ktoś z państwa posłów podniósł kwestię, czy minister spraw wewnętrznych i administracji, minister koordynator do spraw służb specjalnych ma świadomość, że będzie musiał składać sprawozdania, informacje o działaniach w zakresie ścigania przestępstw, czy oni o tym wiedzą. Wiedzą, szanowni państwo – bo ten przepis obowiązuje od 29 lat czy od 27 lat, on bez zmian obowiązuje – o tym, że takie informacje są przekazywane prokuratorowi generalnemu. My dodajemy do tego, szanowni państwo, że prokurator generalny te informacje przekazuje do prezesa Rady Ministrów ze swoją opinią, czy organy działają sprawnie, zwalczając przestępczość, ścigając przestępców, czy też są jakieś uchybienia w działaniach tych organów.
Kolejne pytanie. Czy będzie rejestr biegłych? Oczywiście odpowiedź należy do pana ministra sprawiedliwości, ale jak wiem, możemy powiedzieć, że będą podejmowane bardzo szerokie działania zmierzające do tego, żeby biegli zaczęli sprawniej i kompetentniej wydawać swoje opinie.
Szanowni państwo, jeżeli chodzi o problem niewyjaśnionych afer, to tych afer przez 8 lat było tak wiele, że nie sposób je wymienić, i żadna z tych afer nie została rozwiązana.
(Poseł Rafał Grupiński: Szczególnie, jeśli chodzi o SKOK-i.)
Należy zapytać, z jakich powodów. Oczywiście powody mogą być takie, że nie było tych afer, ale powód może być taki, szanowni państwo, że po prostu organy ścigania, organy państwa nie miały możliwości prawnych, technicznych do poczynienia pewnych ustaleń czy woli, szanowni państwo, do takich działań. Pamiętajmy, że w chwili obecnej w tych organach państwa w największym stopniu chyba funkcjonuje zasada: Czy się stoi, czy się leży, tysiąc złotych się należy. Tak naprawdę od 8 lat żaden prokurator wyróżniający się w prowadzeniu postępowań przygotowawczych nie został nagrodzony za swoje osiągnięcia, bo nie ma takiej możliwości prawnej. Bez względu na to, kim teraz się jest, jakim się jest prokuratorem, funkcyjnym czy bezfunkcyjnym, śledczym czy nadzorczym, w żaden sposób tego prokuratora śledczego, który wyróżnia się w prowadzeniu postępowań przygotowawczych, nie można nagrodzić.
Jeżeli chodzi, szanowni państwo, o zasady wnoszenia broni i możliwość poruszania się pojazdów prokuratury jako pojazdów uprzywilejowanych, to przypominam państwu, że to za państwa rządów doprowadzono do sytuacji, że prokuratorzy na miejsce zdarzeń nie mogą się przemieszczać samochodami policyjnymi, tylko muszą to robić albo swoimi samochodami, albo samochodami służbowymi prokuratury. Ten zapis właśnie po to jest wprowadzony, szanowni państwo, żeby prokurator, który jedzie na miejsce zdarzenia, pilnie musi być np. w miejscu, gdzie się powiesił jakiś znany polityk, nie był tam po 3 godzinach, po 6 godzinach, powinien tam być 15 minut po tym zdarzeniu, żeby mógł przeprowadzić czynności śledcze, tak więc powinien się poruszać samochodem uprzywilejowanym. Ale to państwo wprowadziliście, że nie może tego zrobić samochodem policyjnym czy pojazdem innych służb.
Jeżeli chodzi o zmianę zasady wnoszenia broni do prokuratury, tak, zmieniamy te zasady, szanowni państwo. Wprowadzamy obowiązek, że w prokuraturze muszą być zrobione odpowiednie magazyny. Jeżeli ktoś się pojawi w prokuraturze z bronią, to będzie ją mógł zdeponować. W tej chwili, jeżeli przychodzi świadek czy inna osoba, która nie ma w obowiązku służbowym noszenia broni, to nie może wejść do prokuratury, a jeżeli weszłaby, to zostaje zatrzymana. Nie ma możliwości zdeponowania broni, którą się posiada legalnie, bo mówimy oczywiście o legalnym posiadaniu broni. To jest kolejny zapis, który unowocześnia zapisy ustawy Prawo o prokuraturze i pozwala dostosować ją do obecnej sytuacji, do stanu prawnego.
Szanowni państwo, to jest chyba odpowiedź na większość państwa pytań. Jeżeli na któreś nie odpowiedziałem, to oczywiście postaram się zrobić to w terminie późniejszym.
Na zakończenie swojego wystąpienia chciałbym wyrazić nadzieję, że reforma prokuratury i nowa ustawa o prokuraturze po tylu latach obowiązywania komunistycznej ustawy doprowadzi do tego, że w szybkim i dogłębnym tempie zostanie także przez Wysoką Izbę usprawniony i znowelizowany system polskiego wymiaru sprawiedliwości, abyśmy mogli żyć w spokoju, nie obawiać się władzy publicznej, ale w szczególności bandytów i przestępców, szczególnie tych w białych kołnierzykach. Dziękuję bardzo. (Oklaski)